صنعت ترجمه ایران در دوران پساتحریم - مجله سرگرمی

حمزه غفاری کارشناس ترجمه و کارشناس ارشد رشته آموزش زبان فارسی در یادداشتی که آن را در اختیار خبرنگاران قرار داده است، به این مساله و جوانب آن پرداخته است. عضو شورای اجرایی صنعت ترجمه و بازرس علی البدل انجمن صنفی مترجمان شهر تهران در مقاله خود شرایط بعد از رفع تحریم ها را در نظر گرفته و موقعیت صنعت ترجمه را در کشور در این شرایط توصیف نموده است.

مشروح متن این یادداشت در ادامه می آید:

یکی از مهم ترین مسایل این روزهای کشور عزیزمان ایران، مساله توافق هسته ای و لغو تحریم هاست. این روزها هرجای این مرز و بوم را که می­ نگریم، از رسانه گرفته تا کوچه و بازار، سخن از توافق، لغو تحریم ­ها، آینده اقتصادی و مسایلی از این دست است. بعضی موافق هستند و بعضی مخالف و البته بعضی هم برایشان فرقی نمی­ کند. این­ها می­ گویند چه فرقی به حال ما دارد؟ ما که نه سر پیازیم و نه ته پیاز!

اما این بار، ما هم سر پیازیم و هم ته پیاز! اهمیت مطلب آن­قدر هست که تمام اقشار جامعه را درگیر خود کند. توافق هسته­ ای ایران و کشورهای 1+5 موجب لغو تحریم­ ها و سرازیر شدن درخواست­ های فراوان برای سرمایه ­گذاری در ایران خواهد شد؛ چه بسا امروز هم خبرهای زیادی درباره علاقه شرکت­ های بزرگ جهان برای سرمایه گذاری در ایران به گوش می ­رسد. صنعت ترجمه در کشور نیز مانند دیگر بخش­ ها از گزند تحریم­ ها در امان نبوده ­است و با وجود کوشش­ هایی در این زمینه، باز هم تا رسیدن به صندلی اصلی خود راه درازی در پیش دارد.

تحریم­ با توجه به ماهیتی که دارد، باعث کاهش روابط سیاسی، اقتصادی، علمی و فرهنگی می­ گردد. نبود سرمایه­ گذاری خارجی به معنای کاهش چشمگیر فعالیت حوزه­ هایی چون تعامل اقتصادی، جذب گردشگر، انتقال دانش فنی و تعامل فرهنگی است. ترجمه به عنوان صنعتی قدرتمند در کشورهای بزرگ، ابزاری چند منظوره است که در تمام حوزه ­های گفته شده نفوذ دارد. نادیده دریافت قدرت ابزار ترجمه، موجب از دست رفتن فرصت ­های بسکمک خواهد شد.

کشور عزیزمان ایران در دوران پساتحریم احتیاجمند مدیریت دقیق، انتخاب­ های درست و کوشش بیش از پیش در جهت حفظ دستاوردهای حقیقی دوران تحریم و افزودن قدرت سیاسی، اقتصادی، علمی، فرهنگی خویش است. دوران پساتحریم باید فرصتی باشد برای پیشرفت. ورود سرمایه خارجی به همراه دانش فنی مورد احتیاج و همچنین صدور دانش و فرهنگ داخلی، مدل درست استفاده از چنین فرصتی است.

با لغو تحریم­ ها، ورود و سرمایه­ گذاری در بخش انرژی، صنایع، خودرو، مخابرات و ارتباطات و ... افزایش خواهد یافت. واضح است که تمامی بخش­ های گفته شده محتاج ابزار ترجمه هستند. ترجمه در این حوزه­ها، سوای رفع کردن احتیاج به ارتباط میان دو طرف، راه مناسبی برای تبادل اطلاعات، تعامل فرهنگی و استفاده از دانش فنی توسط متخصصان است. انتقال دانش فنی احتیاجمند مترجمان شفاهی، مترجمان کتبی و متخصصانی است که مترجم نیز باشند.

در بخش گردشگری ارتباط با ملیت­ های مختلف جهان، فرصتی را برای کشورمان مهیا می­ کند تا تبلیغات غیرمنصفانه درباره ماهیت فرهنگی ایران را خنثی سازیم و بتوانیم از نزدیک و بدون واسطه­ های رسانه های، فرهنگ غنی کشور عزیزمان را به جهان بشناسانیم. تعامل فرهنگی به وسیله همکاری صنعت گردشگری و صنعت ترجمه، راهی برای ارتباطی مثبت و سرشار از منافع برای دو طرف است.

در بخش فرهنگی، ترجمه صادراتی می ­تواند نقش بسیار مهمی در روابط خارجی و انتقال فرهنگ و دین به دیگر نقاط جهان داشته باشد. ترجمه کتاب­ های ارزشمند کشور به زبان­ های دیگر در حوزه های مختلف ادبی، دینی، اجتماعی و فرهنگی و ارتباط با ناشران خارجی جهت انتشار این آثار در خارج از مرزهای کشورمان اهمیت بسکمک دارد که با لغو تحریم ­ها این فرایند با سهولت بیشتری انجام خواهد شد.

اقتصاد ترجمه در سال­ های گذشته به دلایل مختلف به هیچ وجه مطلوب نبوده است. اما کوشش­ هایی که دراین زمینه درحال انجام است، تا حدودی موجب دلگرمی مترجمان شده است.

تشکیل انجمن صنفی پایتخت، زیر نظر وزارت کار و امور اجتماعی برای نخستین بار، بارقه ­های امید را در دل مترجمان کشور روشن نموده است. برای روشن شدن اهمیت تأثیر چشمگیر افزایش قابل توجه میزان تعاملات بین المللی در دوران پساتحریم بر اقتصاد ترجمه در کشور، اشاره به یادداشتی از محمدرضا اربابی با عنوان اجلاس شانزدهم، احیاگر صنعت ترجمه ایران[1]، خالی از لطف نیست. در این یادداشت گردش اقتصادی حاصل از شش روز فعالیت اجلاس موصوف در تهران برای مترجمان شفاهی قریب به یک میلیارد تومان برآورد شده است که عدد قابل توجهی در ترجمه ایران به حساب می آید.

در برگزاری همایش ها، اجلاس ­ها و نشست­ های جهانی همیشه به عنوان یکی از منابع غنی گردش اقتصادی در صنعت ترجمه در کشورهای گوناگون به حساب می­ آید. در این­گونه همایش­ ها مترجمان شفاهی مسئولیت اصلی ترجمه و انتقال مفاهیم و پیغام های مطروحه را بر عهده دارند و کار مترجمان کتبی نیز بسیار مهم است. کشور میزبان این ­چنین همایش ­هایی کوشش دارد تا پیغام­ های خود را به گوش جهان برساند. شرکت ها و سازمان ­های خصوصی نیز که در عرصه جهانی فعالیت دارند هم می کوشند تا به گونه ای از این فضای تبلیغاتی جهانی برای معرفی محصولات و خدمات خود استفاده کند. حضور افراد متعدد از فرهنگ­ ها و زبان­ های مختلف ایجاب می نماید تا پیغام­ ها و مفاهیم مورد نظر به زبان­ های گوناگونی ترجمه شوند. بیلبوردهای فرهنگی یا تبلیغاتی، بروشورهای مختلف، کتب، وبگاه­ های داخلی و خارجی مختص اجلاس و غیره هر کدام بازاری مناسب برای مترجمان است تا بتوانند در این فضا به کسب و کار پرداخته و کسب درآمد مطلوبی داشته باشند. بر اساس این یادداشت، برگزاری شانزدهمین اجلاس جنبش عدم تعهد در ایران،گردش اقتصادی بیش از یک میلیارد تومان برای صنعت ترجمه ایران ایجاد نموده که بیش از 75 درصد آن به ترجمه شفاهی و 25 درصد آن به ترجمه کتبی اختصاص یافته است.

ترجمه در هر بخشی که فکرش را بکنید حضور دارد، با لغو تحریم­ ها می­ توان امید داشت که زبان پارسی یکی از زبان­ هایی باشد که در تکنولوژی­ های رایانه­ ای حضوری موثرتر داشته باشد و امکان تغییر زبان به زبان پارسی در نرم ­افزارهای مختلف به شکل گسترده ­تری وجود داشته باشد. با پیشرفت چشمگیر صنعت بازی­ سازی در کشور، اگر حمایت­ های لازم از طرف مسئولین انجام گردد، صدور فرهنگ از این طریق نیز احتیاجمند ترجمه است. تصور این­که شرکت های بزرگ فناوری رایانه، به وسیله انعقاد قراردادهای تجاری، از متخصصان ترجمه در داخل کشور برای ارتقای سطح ترجمه به زبان پارسی در محصولات خود استفاده نمایند، دور از ذهن نیست. در بخش ورزش نیز حضور مترجمان شفاهی و کتبی برای ارتباط رو در رو در هنگام آموزش و همچنین انتقال علم ورزش به وسیله ترجمه دانشِ این حوزه، از دیگر موارد حضور ترجمه می­باشد. در تمام این موارد، بهبود اقتصاد ترجمه به وضوح قابل پیش بینی است.

باید اذعان کرد که حوزه­ های بسیار دیگری نیز وجود دارند که در دوران پساتحریم به شدت احتیاجمند صنعت ترجمه هستند. حال چه ترجمه برای واردات کمک رساند و چه در بهترین حالت برای صادرات، نمی ­توان صنعت ترجمه را به عنوان پل ارتباطی میان بخش ­های مهم کشور نادیده گرفت. اگر در دوران پساتحریم شاهد انتخاب ­های درست و دقیقی باشیم، پتانسیل بالای ترجمه موجب افزایش کارایی هر یک از بخش­های مرتبط با آن و همچنین رونق اقتصادی این صنعت خواهد شد.

این انتخاب باید با نگاه تخصصی به صنعت ترجمه انجام گردد. مشاوره­ های تخصصی به بخش­ های بازرگانی، سیاسی، علمی، فرهنگی و ورزشی کشور درباره ترجمه، در دوران پساتحریم، پیشنهاد مترجمان زبده و متخصص در حوزه­ های مختلف و پاسخ­گویی به احتیاجهای مختلف حوزه­ های ذکر شده درباره ترجمه، تنها از عهده نظام صنفی مترجمان در کشور بر می آید. ارتقای شرایط اقتصادی صنعت ترجمه در کشور و رشد حوزه های مختلف درگیر با ترجمه، در گرو همکاری موثر این بخش­ ها با متولیان عرصه ترجمه در کشور است. این موضوع با شکل گیری انجمن صنفی مترجمان تهران به عنوان نخستین انجمن صنفی تحت مجوز وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رنگ و بوی بهتری یافته است. این انجمن با در اختیار داشتن و سازماندهی فعالان و متخصصان حوزه ترجمه، ظرفیت ­های بسکمک برای رفع احتیاجهای مختلف ترجمه در دوران پساتحریم دارد. از این رو، رونق صنعت ترجمه در دوران پساتحریم، گام بزرگی برای رسیدن به صنعت ترجمه راهبردی خواهد بود که بی تردید نظام صنفی نقشی بسزا در شکل گیری آن ایفا خواهد نمود.

مهمترین نقش انجمن صنفی مترجمان تهران در این راستا، ایجاد فضایی مناسب و شفاف برای گردش فرصت های شغلی و درآمد در بین مترجمان توانمند به وسیله ارتباط با بازار کار و همچنین استقرار نظام رتبه بندی مترجمان است که امید است در آینده ای نزدیک شاهد تحقق این اهداف امیدبخش باشیم.

-

[1] روزنامه کیهان،شهریور 1391

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا و مکزیک

russiaro.ir: تور روسیه: تور سوچی، تور مسکو، تور سن پترزبورگ، تور تابستان نوروز، بهار روسیه